1999 Yılında Bitcoin’in Oluşumunu Varsayım Eden ve 20. Yüzyılın En Yeterli Ekonomisti: Milton Friedman

Milton Friedman, 1976 yılında mesleğinin tepesindeyken, tüketim tahlili üzerine yaptığı araştırmayla İktisat Biliminde Nobel Ödülü’nü kazandığında, o devirde liberal dünya görüşünü olumsuz gören birçok kişi tarafından eleştirilmişti.

Bugün, birebir beşerler, Friedman’ın gelecekteki iktisat hakkındaki görüşlerinin birden fazla yanlışsız çıktıkça sessizliklerini koruyorlar.

Friedman’ın 21. yüzyılın başlangıcından çabucak evvel yaptığı en kıymetli iddia, kripto para üniteleriydi.

İnternetin gerçek potansiyelini ve gelecek nesile getireceği verimliliği gördü fakat birebir vakitte uzun yıllara dayanan çalışmalarından dünyanın hiç bitmeyen bir enflasyon noktasına ulaşacağını da görmüştü.

Teknolojinin getirdiği gelecek vaat eden internet platformunu görünce, farklı para ünitelerinin vergilerini keserek dünyanın birbirine bağlanmasına müsaade verecek bir elektronik paraya muhtaçlık olacağını da gördü.

Ayrıca interneti, memleketler arası alanda kullanılacak bir e-para ünitesi yaratarak “hükümetlerin para üzerinde rolünü azaltmada” kıymetli bir faktör olarak gördü.

Ana fikir, geleceğin platformu internete uygun bir elektronik para ünitesi yaratmaktı.

Güncel trendlere göz atacak olursak internet alışverişinin ön plana çıktığını ve bunun toplumsal açıdan teknolojinin sunduğu kolaylıklardan kaynaklandığını görebiliriz.

E-ticareti kullanan tüketici sayısının önümüzdeki dört yılda neredeyse iki katına çıkacağı varsayım ediliyor.

Friedman, tüm bunları bir istatistikçi olarak tüketimcilikte tanımlanan kalıplardan görebildi ve trendlerdeki her yeni değişiklikle birlikte, tüketicilerin yeni gereksinimlerine istikrarlı bir ahenk gelişti.

1999 yılında Ulusal Vergi Mükellefleri Birliği tarafından yürütülen bir röportajda, Friedman elektronik para ünitesini kestirim etmişti ve bugün kripto para üniteleri dediğimiz şeye ait bu kanıyı birinci sefer birisi kamuoyuna açıklamıştı.

Friedman, merkezi olmayan bir para ünitesi kavramını şöyle tanımladı:  

A, B’yi bilmeden yahut B, A’yı bilmeden A’dan B’ye para transferi yapın.

Başka bir deyişle, günümüzün birçok kripto para ünitesi yahut bitcoin üzere merkezi olmayan bir para ünitesi, buna eksiksiz bir örnektir.

Kripto para kavramı ve güvenilirliği bugün hala birçok ekonomist tarafından sorgulanıyor, lakin Friedman para sisteminde bu türlü bir değişikliğin kaçınılmaz olduğu konusunu da belirtmişti.

Teknolojinin ilerlemesiyle insanların vakit içinde süratle değişmeye başladığı bir noktadayız. Friedman’a nazaran bu, dünyanın evrimini sürdürmesine ve insanların daha güzel bir hayat peşinde koşmaya motive etmesine imkan sağladığı için olumlu bir faktördür.

Bahsettiği en değerli konulardan biri, bunun, dünya nüfusunun, bu elektronik para ünitesinin üretimi üzerinde denetime sahip olmayacakları için şirketlerin güç kaybetmeye başlayacakları özgür bir toplum olarak yaşamalarına müsaade vermesidir.

Bitcoin, yaratılan birinci kripto para ünitesiydi, yani Friedman’ın dediği üzere “e-nakit” idi. 2009’da piyasaya sürüldüğünde sadece birkaç kişi bitcoin’den haberdardı.

Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto tarafından 2008 yılında yayınlanan incelemede elektronik para ünitesinin ardındaki teori ve ideoloji kelam konusu olduğunda, Friedman’ın 1999’da söylediği kelamların değerini görebilirsiniz.

Ne yazık ki, Friedman, öngörüsünün gerçekleştiğini ve hatta dünya çapında pek çok beşere sunduğu finansal özgürlüğü görecek kadar yaşayamadı ve 2006 yılında hayatını kaybetti.

1912 yılından beri bu dünyanın farklı formlarda değiştiğini görmüştü lakin geleceği istatistiklerle görmesini sağlayan parlak bir zihni vardı.